Zgoda pacjenta na udzielenie świadczeń zdrowotnych

Zgodnie z art. 32 ust. 1 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty „Lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, po wyrażeniu zgody przez pacjenta”.

W związku z powyższym podstawą do podjęcia postępowania leczniczego przez lekarza jest zgoda pacjenta lub innej uprawnionej osoby.

Poszanowanie autonomii pacjenta

Poszanowanie autonomii pacjenta wiąże się niewątpliwie z ochroną jego dóbr osobistych. W konsekwencji, wskazane poszanowanie integralności cielesnej człowieka, przekłada się na powstrzymanie personelu medycznego przed dokonywaniem jakichkolwiek samowolnych ingerencji, których przedmiotem byłoby ciało innego człowieka.

Naruszenie dóbr osobistych a odpowiedzialność prawna

Naruszenie dóbr osobistych prowadzi do odpowiedzialności prawnej jedynie w sytuacji, gdy działanie podmiotu, który te dobra narusza, ma charakter bezprawny. Stąd też tak doniosłe znaczenie w tym kontekście odgrywa zgoda pacjenta.

Wyjątki od zgody pacjenta

Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty w art. 33 ust. 1 wskazuje na sytuacje, w których działanie lekarza nie jest penalizowane, pomimo braku zgody pacjenta lub innej osoby uprawnionej, przewiduje mianowicie ograniczenie autonomii. „Badanie lub udzielenie pacjentowi innego świadczenia zdrowotnego bez jego zgody jest dopuszczalne, jeżeli wymaga on niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym”.

Pacjent małoletni lub niezdolny

Podmiotem uprawnionym do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego jest pacjent, który ukończył 18 rok życia oraz jeżeli jest zdolny do świadomego podjęcia decyzji. Wówczas, gdy pacjent wyłącznie uprawniony do wydania zgody, nie może tego uczynić, lekarz jest zobowiązany uzyskać zgodę zastępczą sądu opiekuńczego.

W odniesieniu do pacjenta małoletniego, niezdolnego do wyrażenia woli lub całkowicie ubezwłasnowolnionego, lekarz, w celu badania lub przeprowadzenia innych świadczeń zdrowotnych musi uzyskać zgodę przedstawiciela ustawowego. Może nim być rodzic, przysposabiający, opiekun albo kurator.

Podsumowanie

Wobec powyższego zgoda pacjenta (przedstawiciela ustawowego tudzież zezwolenie sądu) stanowi podstawę działania lekarza. W przeciwnym wypadku, lekarz narusza prawo karne, jak również prawo cywilne.

Zapraszamy do kontaktu na stronie Radca Prawny Rzeszów – Ewelina Lewandowska-Lewicka, aby uzyskać więcej informacji na temat prawnych aspektów świadczeń zdrowotnych, prawa medycznego Rzeszów i prawa cywilnego w Rzeszowie.